سیتروئن زانتیا 1992-2010

سیتروئن زانتیا یک خودروی خانوادگی سگمنت D است که توسط خودروساز فرانسوی سیتروئن تولید شده و توسط Bertone طراحی شده است. این خودرو که در دسامبر 1992 ارائه شد و بین سال های 1992 تا 2002 در اروپا تولید شد همچنین زانتیا در پایان سال 1997 فیس لیفت شد.

نگاه کلی:

سیتروئن زانتیا Activa V6 هنوز هم رکورد سرعت (85 کیلومتر در ساعت) را در مانور آزمایش گوزن به دلیل میله‌های ضد غلتش فعال خود دارد. این آزمایش توسط مجله Teknikens Värld’s به عنوان آزمایشی برای اجتناب از گوزن در جاده انجام می شود. ماشین دوم، پورشه 997 GT3 RS قادر به مدیریت 82 کیلومتر در ساعت (51 مایل در ساعت) بود.

سیتروئن 1216734 زانتیا را در طول 9 سال در کارخانه PSA Rennes تولید کرد. زانتیا در سال 2001 با سیتروئن C5 جایگزین شد، اگرچه در زادگاهش فرانسه همچنان به عنوان جایگزین ارزان‌تر تا اکتبر 2002 عرضه می‌شد.

زانتیا جایگزین سیتروئن BX قبلی شد (که در هر دو بخش خودروهای خانوادگی کوچک و بزرگ قرار داشت) و سطح محبوبیت بالای آن مدل را حفظ کرد، اما این خودرو را بیشتر وارد جریان اصلی کرد تا سخت‌تر با رقبای سایز متوسط خود رقابت کند. (رقبایی مانند:فورد موندئو، اوپل وکترا و واکسهال کاوالیر).

زانتیا همچنین از سیستم تعلیق هیدروپنوماتیک سنتی سیتروئن استفاده می‌کرد که توسط DS قدیمی‌تر پیشگام بود. زانتیا در ابتدا فقط به عنوان یک سدان فستبک (برلین) در دسترس بود، اما یک نسخه استیشن (استیشن واگن) (بریک) که توسط Heuliez ساخته شد، در سپتامبر 1995 ظاهر شد.

مطابق با سیاست گروه PSA، پژو 406 که دو سال بعد عرضه شد، از همان کفپوش، ساختار هسته و موتورهای زانتیا استفاده کرد. سیستم تعلیق Hydractive منتقل نشد و 406 از سیستم تعلیق فنری سنتی تری استفاده کرد.

فروش در بریتانیا قوی بود و حتی با وجود اینکه هرگز نتوانست با حجم خودروهای مورد علاقه بریتانیا مانند فورد موندئو یا واکسهال وکترا برابری کند، این خودرو به سیتروئن کمک کرد تا جایگاهی قوی در بازار خودروهای تجاری در بریتانیا ایجاد کند.

مدل‌های پنج در لیفت بک میان سال‌های 1993 تا 2001 در خط تولید سیتروئن در شهر رن فرانسه تولید و مدل‌های استیشن میان سال‌های 1995 تا 2002 در خط تولید شرکت هولیز (Heuliez) در شهر سوریز فرانسه تولید گردید.

سیتروئن زانتیا در دو فاز جداگانه تولید گردید. فاز اول میان سال‌های 1993 تا 1997 تولید گردید و در سال 1998 فاز دوم این مدل که دچار تغییراتی مانند فیس لیفت در ظاهر و تغییرات در سامانه‌های برقی، ایمنی و تجهیزات داخلی و موتور و گیربکس‌های قابل انتخاب گردیده بود جایگزین مدل‌های فاز یک گردید و تولید این مدل تا سال 2002 ادامه یافت.

مدل پنج در لیفت بک علاوه بر فرانسه به تعداد محدود در سال‌های 1996 و 1997 در چین توسط شرکت فنگشن-سیتروئن نیز مونتاژ گردید. پس از توقف تولید این خودرو در فرانسه، شرکت سایپا در خط تولید تهران میان سال‌های از سال 2001 تا 2010 اقدام به تولید و عرضه این خودرو برای بازار داخلی ایران نمود. بدنه سیتروئن زانتیا توسط دانیل آبرامسون در شرکت برتونه ایتالیا طراحی گردید. طراحی داخلی این مدل نیز توسط برتونه انجام گرفت.

این خودرو با دو نوع بدنه پنج در لیفت بک و استیشن تولید گردید. موتورها و سامانه انتقال نیرو در نظر گرفته شده برای زانتیا همان موتورهای مشترک در گروه پی اس ای از 1.6 لیتری چهار سیلندر خطی تا 2.9 لیتری شش سیلندر وی شکل بنزینی و همچنین از 1.9 لیتری دیزلی تنفس معمولی تا 2.1 توربو دیزل بودند. در این مدل انتقال نیرو به چرخهای جلو از طریق گیربکس‌های 5 دنده دستی گروه پی اس آ و گیربکس‌های اتوماتیک ساخت شرکت ZF آلمان و همچنین گیربکس اتوماتیک AL4 طراحی و ساخته مشترک گروه پی اس آ و رنو استفاده شد.

در مدل‌های تولید ایران حق انتخاب بسیار محدود بود. بدنه فقط به صورت پنج در لیفت بک و موتورها فقط در سه نوع 1.8، 2 و 3 لیتر بنزینی و انتقال نیروی گیربکس، 5 دنده دستی و برخی اتوماتیک بوده‌ است.

سامانه تعلیق هیدروپنوماتیک:

در این مدل همانند دیگر سیتروئن‌های متوسط و بزرگ در آن دوران از سامانه تعلیق هیدروپنوماتیک معروف سیتروئن استفاده گردید ولی به غیر از سامانه تعلیق هیدروپنوماتیک در برخی مدل‌های زانتیا از نسل دوم سامانه تعلیق هیدراکتیو نیز استفاده شد که نسل جدید الکترونیک کنترل از سامانه تعلیق هیدروپنوماتیک بودند و بر روی این مدل‌ها امکان سفارش محور عقب فرمان پذیر با میزان فرمان پذیری 3 درجه نیز وجود داشت.

زانتیا آخرین سیتروئن بود که از مایع سبز رنگ، LHM (Liquide Hydraulique Minéral)، یک روغن معدنی استفاده کرد. خودروهای بعدی مانند C5 به جای آن از LDS استفاده کردند. زانتیا همچنین آخرین خودروی سیتروئن بود که از یک مدار هیدرولیک رایج برای سیستم تعلیق، ترمز و فرمان مانند سیتروئن DS پیشگام استفاده کرد.

زانتیا انواع مختلفی از سیستم هیدرولیک داشت:

• سیستم تعلیق هیدروپنوماتیک (7 کره یا گوی)
• سیستم تعلیق Hydractive 2 (7 کره یا گوی)
• سیستم تعلیق هیدروپنوماتیک (ضد سینک) (7 کره یا گوی)
• سیستم تعلیق Hydractive 2 (ضد سینک) (7 کره یا گوی)
• سیستم تعلیق فعال Activa SC.CAR (7 کره یا گوی)

از منظر مهندسی، بزرگترین پیشرفت زانتیا سیستم تعلیق بود. از زمان عرضه، مدل‌های گران‌تر با نسخه بهبودیافته Hydractive، Hydractive II یا H2 XM، نسخه کنترل‌شده توسط رایانه تعلیق خود تراز هیدروپنوماتیک در دسترس بودند.

این سیستم از کره های (یا گوی تعلیق) تعلیق اضافی استفاده می کرد تا در شرایط عادی یک سواری نرم داشته باشید، اما در هنگام ترمزگیری شدید، شتاب گیری یا پیچیدن، کنترل بدنه محکمی داشت.

این مدل‌ها دارای نوآوری هستند که ابتدا در ZX دیده شد و سپس بر روی XM فیس لیفت شده، یک محور عقب خود فرمان برنامه‌ریزی شده نصب شدند. در انحناهای فراگیر و خم‌های تنگ، چرخ‌های عقب در راستای چرخ‌های جلو می‌چرخند و پاسخ‌ها را تیزتر می‌کنند و بر لذت راننده می‌افزایند.

نامگذاری:

نام زانتیا مانند برخی نامها در مدلهای دیگر سیتروئن برگرفته از اسامی تاریخ باستان یونان می‌باشد. زانتیا برگرفته از کلمه زانتوس (در زبان یونانی به معنی طلائی) و برگرفته شده از نام شهر باستانی زانتوس یا زانث یا (شهر طلائی) در منطقه باستانی لیکیه می‌باشد. از آثار مشهور به جا مانده در خرابه‌های این شهر سنگ نبشته زانتیائی یا Xanthian Obelisk می‌باشد که در دوران حکومت امپراتوری هخامنشی بر این ناحیه نوشته شده‌ است.

در ایران:

زانتیا در سال 1992 به بازار اروپا معرفی شد و اولین فیس‌لیفتش در سال 97 میلادی رقم خورد. سپس فرانسوی‌ها در فاصله سال‌های 2001 و 2002 خطوط تولیدش را جمع کردند ولی در همان زمان، سایپا تولید زانتیای فیس‌لیفت را با دو پیشرانه 1.8 لیتری (XU7) و 2 لیتری (XU10) در ایران شروع کرد.

تولید زانتیا تا سال 1389 و در سه تیپ مختلف ادامه داشت؛ تیپ X (ساده)، تیپ SX یا اکسکلوسیو (نیمه‌فول) و تیپ سوپرلوکس (فول). زانتیا هنوز هم جزو خودروهای بااعتبار بازار ایران است.

از اوایل تا اواسط دهه 80 شمسی، کمتر خودرویی بود که یارای برابری با سرعت و شتاب زانتیا را داشته باشد. در زمان اوج این سیتروئن، مدام او را با یکی از تنها رقبایش در بازار، یعنی نیسان ماکسیما، مقایسه می‌کردند اما حالا زانتیا را با پارس ELX که موتور 1.8 لیتری او را درون سینه دارد و هم‌چنین سورن توربو مقایسه می‌کنند.

زانتیا هنوز هم نماد جوان‌گرایی و خودروی افراد متمول به شمار می‌رود. اینکه چرا این لیفت‌بک اروپایی تا این اندازه در بازار ایران اقبال پیدا کرد را باید در کیفیت بالای قطعات، پیشرانه پرقدرت و سیستم تعلیق نرم آن بجوییم. به‌علاوه زانتیا که توسط سایپا مونتاژ و عرضه می‌شود، از شبکه گسترده خدمات پس از فروش این خودروساز نیز بی‌بهره نبود.